15 przełomowych momentów w historii warszawskiej giełdy

: PAP MediaRoom

Kiedy 30 lat temu startowała Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW), notowanych było tylko pięć spółek, a obroty sięgnęły tylko 2 tys. zł.

„Dziś, kiedy warszawski parkiet jest największym rynkiem w naszym regionie Europy, takie wspomnienie wywołuje jedynie sentymentalny uśmiech” – powiedział w trakcie debaty GPW jej pierwszy prezes (w latach 1991-2006) dr Wiesław Rozłucki.

W debacie związanej z 30-letnią działalnością GPW oraz rozwojem rynku giełdowego w Polsce oprócz Wiesława Rozłuckiego wzięli udział obecny prezes GPW S.A. dr Marek Dietl, członek zarządu giełdy Dariusz Kułakowski, pierwsza prezes Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych (KDPW) Elżbieta Pustoła (w latach 1994-2009) oraz prof. Janusz Filipiak, założyciel i prezes spółki Comarch (obecnej na giełdzie od 1999 r.).

Uczestnicy spotkania wskazali na 15 przełomowych dla warszawskiej giełdy wydarzeń, jakie miały miejsce w ciągu jej istnienia.

Pierwszym z takich kamieni milowych była inauguracyjna sesja, przeprowadzona 16 kwietnia 1991 roku. „Podczas tej pierwszej sesji czuło się ducha historii” – mówił Wiesław Rozłucki. Według niego, wiele osób uważa, że to właśnie ten dzień i to wydarzenie było początkiem nowych czasów oraz prawdziwym końcem systemu komunistycznego w Polsce. „Ten mały krok warszawskiej giełdy, był duży krokiem gospodarki rynkowej w Polsce” – dodał pierwszy szef GPW.

Elżbieta Pustoła wspominała, że pierwsze notowania były przeprowadzane przez pracowników ówczesnego Ministerstwa Przekształceń Własnościowych, przy wsparciu ekspertów z giełdy paryskiej oraz francuskiego centralnego depozytu papierów wartościowych, którzy pracowali w Polsce od września 1990 r. przez 2 lata.

Skorzystano z wiedzy i doświadczeń specjalistów z Paryża, ponieważ rynek francuski był w tamtym czasie najnowocześniej zorganizowany i bazował na notowaniach elektronicznych, zdematerializowanych papierach wartościowych oraz wdrożył zarządzanie ryzykiem rozliczeniowym.

Janusz Filipiak na przykładzie Comarchu wskazywał na korzyści, jakie z obecności na warszawskim parkiecie czerpały polskie firmy. „Dla młodych ludzi, którzy współtworzyli Comarch, wejście na giełdę oznaczało, że przed firmą otworzył się wielki świat i stała się ona rzeczywistą częścią systemu kapitalistycznego” – mówił Filipiak. Kapitał pozyskany z giełdy pomógł spółce nie tylko przetrwać pęknięcie bańki internetowej w 2000 roku, ale również w ciężkich czasach rozpocząć ekspansję międzynarodową.

„Notowanie akcji na giełdzie pomagało również w ten sposób, że przestaliśmy być postrzegani w krajach Europy Zachodniej jako oligarchiczna firma, zbudowana na łapówkach. Ta transparentność konieczna w przypadku spółek giełdowych otworzyła nam drogę do podpisywania kontraktów wartych miliony dolarów” – wspominał prezes Comarchu.

Wydarzenia o największym znaczeniu dla giełdy, jakie wskazali paneliści to:

1991 – pierwsza sesja giełdowa na GPW.
1994 – pęknięcie bańki spekulacyjnej w 1994 roku, kiedy to ceny najpierw wzrosły 20-krotnie, by następnie spaść o 70 proc.
1994 – przyjęcie GPW do Międzynarodowej Federacji Giełd Papierów Wartościowych, jako pierwszej giełdy z Europy Środkowo-Wschodniej. Członkami wprowadzającymi były giełdy nowojorska i frankfurcka.
1996 – rozpoczęcie obrotu akcjami pierwszych pięciu spółek w systemie notowań ciągłych. Po raz pierwszy notowano na GPW świadectwa udziałowe NFI.
1997 – Jako pierwsza giełda z krajów Europy Środkowo-Wschodniej, GPW otrzymała status desygnowanego rynku zagranicznego nadany przez Amerykańską Komisję Papierów. Wartościowych i Giełd. W tym samym roku liczba rachunków inwestycyjnych przekroczyła milion.
2000 – Uruchomienie nowego systemu transakcyjnego WARSET (Warsaw Stock Exchange Trading System), który był identyczny z działającymi na giełdach w Paryżu, Amsterdamie i Brukseli.
2000 – przeprowadzka GPW do nowej siedziby, przy ul. Książęcej 4 w Warszawie.
2002 – wprowadzenie w życie zasad ładu korporacyjnego dla spółek notowanych na GPW, pod nazwą „Dobre praktyki w spółkach publicznych w 2002”.
2007 – powołanie rynku dla młodych spółek - NewConnect, wzorowanego na doświadczeniach giełdy londyńskiej. Do końca pierwszego roku funkcjonowania rynku zadebiutowały na nim 24 spółki. GPW rozpoczęła również obliczanie wartości indeksu NCIndex.
2009 – uruchomienie rynku Catalyst, czyli rynku instrumentów dłużnych. Pierwszego w Polsce zorganizowanego systemu obrotu przeznaczonego dla obligacji korporacyjnych, komunalnych i skarbowych, listów zastawnych i innych instrumentów dłużnych.
2008-2009 – prześcignięcie giełdy wiedeńskiej pod względem wielkości obrotów, liczby notowanych spółek oraz kapitalizacji. Giełda w Wiedniu, działająca nieprzerwanie od 200 lat, jest wzorem dla rynków całego regionu Europy.
2010 – wprowadzenie na giełdę akcji Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. Debiut ten został uznany przez prestiżowy miesięcznik „Euromoney” za jedno z najważniejszych wydarzeń 2010 r. na rynkach finansowych Europy Środkowo-Wschodniej. „W ciągu minionych lat cztery razy raportowałem akcjonariuszom zysk powyżej 150 mln zł” – podkreślał prezes GPW Marek Dietl.
2013 – wdrożenie nowego systemu transakcyjnego UTP– (Universal Trading Platform). Ten system wykorzystywały już wcześniej giełdy w Nowym Jorku, Paryżu, Lizbonie i Amsterdamie. UTP w porównaniu z dotychczas używanym systemem WARSET był znacznie szybszy i miał o wiele większą przepustowość.
2018 – zakwalifikowanie polskiej giełdy do grona 25. rynków rozwiniętych przez agencje indeksowe FTSE/Russell i STOXX. W tym gronie znajdują się m.in. Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Niemcy, Francja i Japonia.
2019 – rozpoczęcie budowy własnego systemu transakcyjnego, przy wsparciu finansowym Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR). Projekt ten jest jedną z inicjatyw strategicznych #GPW2022 i przybliża giełdę do miana spółki technologicznej.